Deze week genoot ik op een avond van een warm bad, met een stapel tijdschriften van mijn moeder. Ik pak het bovenste tijdschrift van de stapel, het is de flow. Is het toeval dat net in deze flow het eerste artikel gaat over omgaan met verlies? Ik glimlach en ben benieuwd wat mama mij wil vertellen.
Het artikel: Omgaan met groot verdriet van journalist Otje van der Lelij gaat over de vraag hoe je het leven weer kan oppakken na het verlies van een dierbare. “In onze snelle samenleving is het moeilijk te accepteren dat iets tijd vraagt. Toch is dat de enige weg: rouwen heeft tijd en aandacht nodig.” Tijd en aandacht krijgt het vanavond in het bijzonder door het nogmaals lezen van dit artikel en erop te reflecteren hoe dit voor mij is.
Ik weet niet of ik mezelf na deze drie weken een ervaringsdeskundige mag noemen, maar ik herken mij sterk in de volgende beschrijving van rouwverwerking. “Rouwverwerking is een heen en weer gaande beweging van enerzijds met het verlies bezig zijn (herinneringen ophalen, fotoalbums doorbladeren) en anderzijds met het herstel ervan (vrienden opzoeken, ontspannen).” Als ik met het verlies bezig ben, dan haal ik inderdaad herinneringen op, kijk foto’s en video’s terug en luister veel naar muziek. Bijvoorbeeld de muziek die gedraaid is in de dankdienst voor het leven van mijn moeder. Ik lees in hetzelfde artikel een mooie beschrijving van de kracht van muziek. “Muziek kan, juist door deze unieke eigenschappen, doordringen tot de diepere lagen in ons bewustzijn, tot plekken waar woorden niet bij kunnen. Het toont verborgen kwetsbaarheden, legt gevoelens bloot die diep onder de oppervlakte liggen te smeulen. Dat kan helpen bij de verwerking van een groot verlies. De muziek lijkt te begrijpen hoe jij je voelt, misschien nog beter dan je zelf deed. Dat werkt helend.” Ik weet zeker dat muziek voor mijn moeder ook altijd helend heeft gewerkt. Het lied Esther van Matthijn Buwalda bracht precies onder woorden wat ik voelde toen zij weer ziek werd en wat zij mij hierin mee wilde geven. Lees hierover meer in mijn blog: Ik weet er is geen briefje uit de hemel. Herstel gaat voor mij vooral over lezen en schrijven, het geeft ruimte en ontspanning. Ik haal steun uit een goed artikel en het inspireert mij. Ik ben benieuwd of de beschrijving van rouwverwerking ook bij jou past en of mijn blogs een steun voor jou kunnen zijn. Het artikel van Otje van der Lelij beschrijft in ieder geval ook de hoopgevende wetenschappelijke inzichten dat veel mensen een verlies heel goed te boven komen, waar deze inzichten het gemis zeker niet minder groot maken. Ik blijf er ook in vertrouwen dat wij onszelf hier doorheen slaan. Opnieuw die glimlach, want dit is vast en zeker wat mama wilde vertellen!
Zeg 't es! 
Het verlies verdwijnt nooit, maar het verdriet om het verlies wordt in de loop van jaren anders waardoor het minder aanvoelt. Juist in de maand van gezin en gezelligheid denk je en ook ik weer vaker aan moeder. Het leven gast verder, maar je mag echt nog wel verdriet hebben hoor. Neem hiervoor de tijd ook al denken andere soms anders. Pas al je het zelf meemaakt weet je pas echt wat verdriet is.
LikeLike
Lieve Esther. Wat herkenbaar geschreven. Herkenbaar voor mijn eigen rauwe rouw in een emotionele achtbaan. Ik wil over de tijd 1 ding toevoegen uit mijn ervaring in de uitvaartbranche. Als mensen mij vroegen: “Heb je misschien een gebruiksaanwijzing voor mijn rouwproces?” luidde mijn antwoord altijd: Eén ding is belangrijk dat we aan elkaar de tijd geven om ieder op zijn of haar eigen, heel specifieke, manier het rouwproces te doorlopen.” Als wij dat doen, komen we er uiteindelijk sterker uit. Daar ben ik van overtuigd.
LikeLike